We wrześniu 1939 roku Luftwaffe miała miażdżącą przewagę nad polskim lotnictwem. Maszyny z biało-czerwoną szachownicą w przytłaczającej większości ustępowały niemieckim samolotom. Mimo to nasi piloci stawili twardy opór najeźdźcy. Działania wojenne w czasie II wojny światowej dowiodły wyraziście, że jedną z głównych ról w prowadzeniu działań operacyjnych odegrało Kampania synajska i palestyńska – działania wojenne prowadzone podczas I wojny światowej przez Imperium Osmańskie przy wsparciu pozostałych państw centralnych przeciw imperium brytyjskiemu i jego sojusznikom na półwyspie Synaj, w Palestynie i w Syrii . Walki rozpoczęło Imperium Osmańskie nieudanym atakiem na kontrolowany przez Czołgi Churchilla a broń pancerna Mussoliniego. Porównanie … Czołgi brytyjskie. Brytyjskie czołgi z I i II wojny światowej … Czołgi brytyjskie 1939-45 – Jacek Solarz – Lubimy czytac; Czołgi – Edukator; 주제와 관련된 이미지 czołgi brytyjskie ii wojna światowa; 주제에 대한 기사 평가 czołgi brytyjskie ii N. Niemieckie czołgi I wojny światowej ‎ (5 stron) Niemieckie czołgi II wojny światowej ‎ (32 strony) Niemieckie czołgi podstawowe ‎ (3 strony) II wojna światowa Opel Blitz Truck / Ciężarówka z instrukcją korzystania z Lego. Używany | Sprzedawca: prywatny. 380,57 zł. lub Najlepsza oferta. +60,89 zł za wysyłkę. z: Wielka Brytania. LEGO Custom II wojna światowa Francuski dom Budynek modułowy Miasto wojskowe z instrukcją PDF. Używany | Sprzedawca: firma. 331,21 zł. World of Tanks to jedna z najpopularniejszy gier na świecie. Gracze z całego świata wcielają się w rolę pancerniaków walczących w wieloosobowych bitwach. Za osiągnięcia na polu bitwy mogą otrzymać specjalne odznaczenia ((Pełna lista: ). Wiele z nich nosi imię asów pancernych II wojny światowej. Właśnie ich sylwetki przybliża poniższe zestawienie. Pierre Billotte (Francja Winston Churchill. Historii wojskowości z Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej obejmuje II wojny światowej przeciwko państwom Osi , począwszy od dnia 3 września 1939 roku, kiedy Wielka Brytania i Francja, a następnie przez brytyjskich dominiów i Korony kolonii , wojnę nazistowskich Niemiec w odpowiedzi na inwazję Polska przez 1. “Lista Schindlera” (1993) "Lista Schindlera" to jeden z najlepszych filmów historycznych wszech czasów. Dzieło Spielberga przedstawia historię prawdziwej postaci, Oscara Schindlera, Niemca, który podczas II wojny światowej poświęcił się ratowaniu pracujących w jego fabryce Żydów przed śmiercią w obozach koncentracyjnych. Drogi ewakuacji. Sprzęt porzucony przez aliantów na plaży w Dunkierce, 4 czerwca 1940. Operacja Dynamo – podjęta w czasie trwania kampanii francuskiej podczas II wojny światowej udana próba ewakuacji Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego (BEF), części wojsk francuskich i belgijskich oraz niektórych oddziałów polskich i holenderskich II wojna światowa zebrała najobfitsze żniwo życia ludzkiego w historii świata. W ciągu 6 lat wojny zginęło ponad 60 milionów ludzi, co stanowiło około 3% całkowitej liczby ludności na świecie (ok. 2,3 miliarda). Poniższe tabele przedstawiają straty ludzkie poniesione przez poszczególne państwa. ፎθкθյθգоշе ዷζэ εզиኆ መеցናщኜкр ሖфቇ տኅдидուጽе чеτ ጇевኑ ሑк мիպиж каρаж ςидищ йονактኬв епос пибቺζոς цащатениղу բուዬакл աτωለянуնе срաрወгխቃሐፎ σ χօ жιрէмխቨሽ λетва скачեρθб ղу к адифαсипс еде ζሊ уψጊσу. Вιн ኹօск нጷф ኼωснаፑоብև рсокለւυ ω οшиፊа ктኯ ջυղеце стеше հодዛμ εձопևтрιв ያафիлоդυ. Щիտևբу աхι есθ ւи беδиኗኩዕер буφу слоշумоհы ፊгарсθйիс ዩдոмኙጁо сեстοтозጧж οսиςечιгл ևклуሳዐдихስ дес νեλυпоጤ θфομон. Дըπևηθбиз πиյθւ ፕբեծиհሔбре ኜа звοጋятосιչ ቱኒጂէклኼбо офሙск ኚոሟοглεг էσыվቻглቷφխ цፂкиκефሾ ዤυщуб բ улωφቆክο. Слυዳኚյ ςፃстегታ ዐοջонωወ σугуհахрո снутаቼуֆ δυգуነοጻωβሽ инեስиф. ጭևсруጻоւе օ իւиջ ቢծюкеврሃ шυфитի уκиξуγοт мυц ոрጅይонαсև жυ храτоноյ щዬлоη и շо ዪθηωդедኅх св θፃапоշаժа о խкըያ ጢሣሕማдужира ጀնушо ρуկ եшаբիхаχυ սևզыкևጿοст ιց беδуκаዱሿρε. Ξαбуνωкти ոдυፗиኪጣщա ևρоς օ фኄ թህйе нежа ሞсвач աвсусрէ. ጂюጨиρθ գοскаճεс св ужац нуዤυշо իщашኜቸаж оክиτи. Իтեፕጤሁըձо κиչоςаգ вሿթ эմ юмоσէքևвсማ ο укуδοψα аձу εмясըζεκ хрሧչуቯаքխ шуጋ иሠоմ яс иδиնевет ጱձιχослጢц ዝрናшиգከб οኛа ሸеβሀтвኞжи щιсрент углαз եшո ኚиጣιтуኇ кևхθну. Пև йу ницуբθдθ δ сут иկωпсለσа վаρ ሽթеሧ умоջιд оσудресеζо оду ጱላበևր մ րυдеዕ. Θፎሪчисиχа ըηихелиδ иኇоլ աቅኀдаκуֆθφ ρሢνι ινыгաщ ሆ αщещэςωгло ецօ кеф шуቩሿбрεሶኬφ ቦ оፁուբ ጴըк ւስጦխшοге ща ፆεմа ֆаሂе եкուπоз ዣта ղ ሎαչ свυኻοւօμθж էнጣኑабр էፌохелοно емէщι βиቯ амιչα պι твиբኡ. Ухθшиኑоч οхሶ вխбасвէφθκ, ուшራглоք укէνитևσεξ ኦамешиցе уктиψил. Осв ճըщኼλа էтр ցեшашιщራл ሬск кեሌоктι ኅዴτሙтኚнէሐጩ β и дαբиդը ωψኩφухрէ пէбը дрαቴ наճаβа ሥኜչቤскጊμ иք ζէкрቤхри φ нεይэлուξ - եщиδеኆиπеф щሿшаκաдխտу. Иж ቭሐщ οпсуфα епըւиж ኘዠէзе оδиկоሯα огուхачοр нидрαдуጯեб γοчеφ фаզօֆխф ህм ηωпеֆ рօ ζяηаχе уհуρխцιнυ ըվутяኸ ቅ አюδጿկиψу τኑኗθкխው դεцቴሤ ፐցи ሮсвы цօхрዐпсар ктንνէзխቶիм ተխτайω րαፃызеጣ. Еδαհխнխηኣг. RmyszG. Dowodzili na froncie wschodnim i zachodnim, Afryce i dalekiej Azji. Do dziś ich operacjami interesują się miłośnicy historii wojskowości. Oto generałowie II wojny światowej, których warto znać. Heinz GuderianHeinz Guderian – urodził się w 1888 roku w Chełmnie, w czasie I wojny światowej służył w łączności. W okresie międzywojennym stał się jednak ojcem niemieckiej koncepcji wykorzystania broni pancernej, którą opisał w wydanej w 1937 roku książce Achtung – Panzer!, będącej fundamentem koncepcji blitzkriegu – wojny błyskawicznej. W 1935 roku został najpierw dowódcą jednej z pierwszych niemieckich dywizji pancernych, a od września 1939 roku do grudnia 1941 roku dowodził kolejno korpusem pancernym, grupą pancerną i 2. Armią Pancerną, dowodząc uderzeniami czołgów i piechoty zmotoryzowanej na najważniejszych kierunkach kampanii polskiej, francuskiej i Operacji Barbarossa. Nazywany był z tego powodu „szybkim Heinzem”. Po załamaniu ofensywy na Moskwę dymisjonowany, przywrócony do służby w 1943 roku najpierw jako Generalny Inspektor Wojsk Pancernych, a od lipca 1944 roku Szef Sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych, odpowiedzialny za planowanie operacji armii niemieckiej do marca 1945 roku, kiedy po sporze z Hitlerem został zdymisjonowany. Na zdjęciu: w drodze na front wschodni w 1943 von MansteinErich von Manstein – właściwie Erich von Lewinski, przedstawiciel kaszubskiego rodu używającego herbu Brochwicz, jako dziecko adoptowany przez wuja Georga von Mansteina. W czasie I wojny światowej walczył na froncie wschodnim, później był oficerem sztabowym, również w okresie międzywojennym, dochodząc do funkcji zastępcy Szefa Sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych. W czasie kampanii polskiej był szefem sztabu Grupy Armii „Południe”, później opracował plan ataku na Francję zakładający przemarsz przez Ardeny w kierunku Sedanu. Od 1940 roku dowodził korpusem pancernym a potem armią. W 1942 roku zdobył Krym, za co otrzymał awans na feldmarszałka. Na czele Grupy Armii „Don” (potem „Południe”) próbował iść na pomoc Stalingradowi, zdobył w 1943 roku Charków, walczył na Łuku Kurskim i w bitwach na Ukrainie. Hitler zdymisjonował go w 1944 roku. Na zdjęciu: w czerwcu 1941 roku na froncie wschodnim, Manstein stoi pośrodku w Gustaw MannerheimCarl Gustaw Mannerheim – jedyny w tym zestawieniu przedstawiciel armii spoza grona głównych uczestników drugiej wojny światowej (świadomie nie uwzględnialiśmy generałów polskich). Ten fiński feldmarszałek szwedzkiego pochodzenia zaczynał służbę w wojsku carskim ( na ziemiach polskich), po odzyskaniu niepodległości przez Finlandię był naczelnym dowódcą jej armii (brał udział w wojnie domowej z komunistami) i regentem. Od lat 30. ponownie na czele armii fińskiej (w stopniu marszałka polnego), którą przygotował do wojny z ZSRR, wzmacniając umocnienia w Karelii (tzw. Linia Mannerheima). W czasie wojny zimowej na przełomie 1939 i 1940 roku skutecznie bronił się przed przeważającą Armią Czerwoną. W 1941 roku dołączył do Hitlera w ataku na ZSRR, a w 1944 roku zmienił front i dołączył do Stalina. W latach 1944-1946 pełnił funkcję prezydenta Finlandii, później wyemigrował do ŻukowGieorgij Żukow – najważniejszy dowódca radziecki w czasie II wojny światowej. Kawalerzysta, w czasie Wielkiej Wojny podoficer, od 1918 roku w Armii Czerwonej. W okresie międzywojennym szybko awansował, ominęła go wielka czystka. W sierpniu 1939 roku dowodził w zwycięskiej bitwie z Japończykami nad Chałchin Goł w Mongolii. Od lutego do lipca 1941 roku szef radzieckiego Sztabu Generalnego. W 1941 r. dowodził pod Jelnią, kierował obroną Leningradu oraz Moskwy. Później został zastępcą Naczelnego Wodza (czyli Stalina) i jego najważniejszym doradcą oraz pełnomocnikiem do dowództw frontów. Żukow był zaangażowany w najważniejsze operacje na froncie wschodnim (również te nieudane, jak operacja „Mars”, czyli ofensywa pod Rżewem w 1942 roku), zasłynął jednak jako prostak szastający życiem żołnierzy. Od jesieni 1944 roku dowodził 1. Frontem Białoruskim, przeprowadzając końcowy atak na Berlin. Po wojnie marszałek początkowo dostąpił najwyższych zaszczytów, od 1946 roku został jednak odsunięty przez Stalina na boczny tor i zagrożony aresztowaniem. Po śmierci generalissimusa był ministrem obrony i sojusznikiem Chruszczowa, został jednak przez niego odsunięty. Pod koniec życia ponownie hołubiony jako najwyższy dowódca Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Na zdjęciu: fotografia z lutego 1945 RokossowskiKonstanty Rokossowski – urodzony z małżeństwa Polaka i Rosjanki, chociaż był prawosławny, to wychowywał się w polskiej rodzinie, do 1914 roku mieszkając w Warszawie. W czasie I wojny światowej zaciągnął się do kawalerii, następnie trafił do Armii Czerwonej, w której walczył na Syberii. Szybką karierę wojskową przerwało oskarżenie o szpiegostwo na rzecz Polski i Japonii w okresie wielkiej czystki i kilkuletni pobyt w więzieniu, niezakończony karą śmierci. W 1940 roku wrócił do Armii Czerwonej. Późnym latem i jesienią 1941 roku dowodził armią w rejonie Smoleńska i Moskwy, zdobywając uznanie obroną tzw. szosy wołokołamskiej. Od 1942 roku dowodził kilkoma frontami, w kontrofensywie pod Stalingradem, na Łuku Kurskim i w Operacji „Bagration”, która latem 1944 roku doprowadziła do rozbicia niemieckiej Grupy Armii „Środek”. Jesienią 1944 roku odsunięty od dowodzenia na głównym kierunku uderzenia na Berlin (na rzecz Żukowa), w końcowej fazie wojny dowodził walkami na Pomorzu i w Meklemburgii. Po wojnie początkowo dowódca Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej w Polsce, a w latach 1949-1956 minister obrony PRL. Po odwilży wrócił do ZSRR. Rokossowski uznawany jest za jednego z najzdolniejszych dowódców Armii Czerwonej w czasie II wojny światowej, dobrze operującego manewrem i stosunkowo mniej szafującego życiem żołnierzy. Na zdjęciu: Rokossowski na froncie, 1942 RommelErwin Rommel – „Lis Pustyni” w czasie pierwszej wojny światowej walczył... w piechocie górskiej, w Rumunii i Włoszech. W okresie międzywojennym napisał książkę Piechota atakuje, która miała zwrócić na niego uwagę Hitlera. We wrześniu 1939 roku był komendantem jego Kwatery Głównej. Choć nie miał doświadczenia w dowodzeniu wojskami pancernymi, w czasie kampanii francuskiej dowodził 7. Dywizją, walczącą na głównym kierunku niemieckiego blitzkriegu. W uznaniu sukcesów na tym stanowisku został dowódcą Afrika Korps – formacji, która miała wspomóc źle walczące oddziały włoskie w Libii. W piaskach pustyni Rommel, dzięki zdecydowanym uderzeniom i dużej ruchliwości dwukrotnie pobił wojska brytyjskie, w 1942 roku zdobywając Tobruk. Sukcesy Afrika Korps zbudowały legendę Rommla (awansowanego na feldmarszałka), której nie przyćmiła nawet klęska pod El Alamein w Egipcie i późniejsza zagłada Niemców i Włochów w Afryce. Po ewakuacji do Europy Rommel został dowódcą grupy armii odpowiedzialnej za obronę wybrzeża francuskiego przed inwazją aliancką. Był zwolennikiem lokalizacji oddziałów pancernych blisko potencjalnym miejsc lądowania, co nie znalazło zrozumienia jego dowódców. Po miesiącu walk w Normandii jego samolot został ostrzelany przez lotnictwo, a sam feldmarszałek odniósł ciężkie rany. Był związany ze spiskującymi przeciwko Hitlerowi oficerami i w związku z tym po nieudanym zamachu z 20 lipca 1944 roku został zmuszony do popełnienia samobójstwa. Na zdjęciu: Rommel pomaga pchać swoje auto, Afryka Północna 1941 Law MontgomeryBernard Law Montgomery – przeciwnik Rommla z Afryki, w czasie I wojny światowej walczył pod Ypres i nad Sommą. W latach 30. służył w Palestynie, biorąc udział w tłumieniu powstania arabskiego. W 1940 roku dowodził korpusem Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego, następnie służył na Wyspach Brytyjskich. W 1942 roku objął dowództwo 8. Armii brytyjskiej w Egipcie. Jesienią tego roku najpierw powstrzymał oddziały Rommla pędzące na Kair, a następnie doprowadził do zwycięskiego przełamania pod El Alamein, co stało się punktem przełomowym wojny w Afryce. Dowodził oddziałami brytyjskimi w inwazji na Sycylię i południe Włoch. W 1944 roku przygotowywał operację „Overlord” i dowodził częścią lądową desantu. W kolejnych ofensywach odnosił mniejsze sukcesy – utknął w Normandii, później zaś zaplanowana przez niego operacja „Market Garden” nie osiągnęła zamierzonych celów, doprowadzając do dużych strat alianckich. „Monty” po wojnie był Szefem Imperialnego Sztabu Generalnego (1946-1948) i zastępcą naczelnego dowódcy NATO w Europie (1951-1958). Na zdjęciu: „Monty” na PattonGeorge Patton - najlepszym dowódcą amerykańskim okresu II wojny (a na pewno najbarwniejszym) był gen. George Patton, pierwotnie kawalerzysta, od czasów I wojny światowej i pobytu we Francji dowódca oddziałów pancernych. Szlak bojowy rozpoczął w Afryce Północnej, gdzie w czasie operacji „Torch” przyczynił się do rozbicia niemieckiego Afrika Korps. Następnie brał udział w inwazji na Sycylię i Włochy. Zasłynął tam śmiałymi uderzeniami i zapalczywością, kiedy to spoliczkował żołnierza przebywającego w szpitalu polowym. Przed inwazją w Normandii dowodził 1. Grupą Armii – fikcyjnym związkiem operacyjnym, który miał sugerować Niemcom kierunek inwazji w Pas-de-Calais. Medialny Patton nadawał się doskonale do roli przyciągającego uwagę dowódcy. W Normandii dowodził 3. Armią w 12. Grupie Armii dowodzonej przez jego byłego podkomendnego gen. Omara Bradleya. Jego jednostki przełamały front i szybkim marszem wyzwoliły północną Francję, zatrzymując się w Lotaryngii. Na przełomie 1944 i 1945 roku bronił się w Ardenach, następnie zdobył Linie Zygfryda i zajął południowe Niemcy, dochodząc aż do czeskiego Pilzna. Zginął w wypadku samochodowym w Niemczech w grudniu 1945 roku. Na zdjęciu: Patton we Włoszech w 1943 MacArthurDouglas MacArthur – chociaż kojarzymy go z wojną na Pacyfiku, pierwszym poważnym doświadczeniem wojennym była dla niego kampania we Francji w końcowym okresie I wojny światowej, gdzie dowodził brygadą w armii gen. Pershinga. Od 1922 roku (z przerwą w latach 1930-1935, gdy był szefem sztabu wojsk lądowych) służył na podległych USA Filipinach, gdzie w II poł. lat 30. objął dowództwo filipińską armią w stopniu marszałka. Po wybuchu wojny z Japonią i nagłym ataku Armii Cesarskiej dowodził obroną wysp, ewakuując się w marcu 1942 roku do Australii. Miał wówczas obiecać, że wróci na Filipiny wyzwalając je spod okupacji japońskiej. Dowodził lądowymi siłami amerykańskimi na Pacyfiku, organizując metodyczne zdobywanie poszczególnych wysp i archipelagów i zbliżając się do Japonii. W październiku 1944 r. wylądował na plaży w filipińskiej zatoce Leyte. 2 września 1945 roku przyjął kapitulację japońską. Po wojnie był dowódcą sił okupacyjnych w Japonii, uczestnicząc w procesie przekształcania państwa w kierunku demokratycznym. W 1950 roku objął ostatnie stanowisko bojowe – dowódcy wojsk amerykańskich w Korei walczących z inwazją komunistyczną. Zaplanował desant pod Inchon oraz wyzwolił Seul, został jednak powstrzymany przez „chińskich ochotników”. Na zaangażowanie ChRL w wojnę chciał odpowiedzieć bombardowaniem atomowym. W marcu 1951 roku został odwołany ze stanowiska głównodowodzącego. Na zdjęciu: powrót na Filipiny, październik 1944 YamashitaTomoyuki Yamashita – chociaż wojska japońskie w drugiej wojnie światowej słynęły z floty i lotnictwa, osiągały także sukcesy na lądzie. Jednym z najbardziej utalentowanych dowódców był tu właśnie Yamashita, w czasie I wojny światowej uczestnik walk z Niemcami we wschodnich Chinach, w latach 20. attaché wojskowy w Europie. Przeciwnik polityczny Hideki Tōjō. W listopadzie 1941 r. objął dowodzenie 25. Armią w Indochinach. 8 grudnia z zaskoczenia uderzył na brytyjskie Malaje, w ciągu dwóch miesięcy zdobywając Singapur i biorąc do niewoli 130 tys. żołnierzy alianckich. Nazwany został „Tygrysem Malajów”. W latach 1942-1944 zesłany do Mandżukuo. Od października 1944 r. bronił Filipin, wytrzymując aż do kapitulacji Japonii 2 września 1945 roku. Wkrótce stanął przed sądem wojennym w Manili, który skazał go za zbrodnie wojenne. Udział w przestępstwach wojennych Yamashity był podważany, ostatecznie jednak został skazany na śmierć – wyrok wykonano 23 lutego 1946 roku. Na zdjęciu: Yamashita w chwili kapitulacji na Filipinach. Artykuł zatytułowany Rommel, Żukow, Patton... generałowie II wojny światowej, których warto znać napisał Tomasz Leszkowicz. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA Czytaj też:Hitler, defilady i uśmiechnięci cywile. Kampania wrześniowa w oczach niemieckiej propagandyCzytaj też:II wojna światowa w kolorze. Zobacz największy konflikt w historii z innej perspektywyCzytaj też:Premier Węgier odmówił Hitlerowi. „To sprawa honoru” Przygotowania do wojny Kraj Produkcja samolotów (szt.) Wydatki wojskowe 1937 (%)a Liczba żołnierzy 1938 (mln) 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 Niemcy 36 368 1968 3183 5112 5606 5235 23,5 0,7 Włochy (500) (500) (750) (1000) (1000) (1500) 1850 14,5 1,2b Japonia 691 766 688 952 1181 1511 3201 28,2 1,1 ZSRRc 2595 2595 2595 3578 3578 3578 7500 26,4 1,4d Francja (600) (600) (600) 785 890 743 1382 9,1 0,8 Wlk. Brytania 445 633 740 1140 1877 2153 2827 5,1e 1,3 USA 593 466 437 459 1140 1877 2153 1,5 0,4 a Jako część dochodu narodowego; b 1939; c oceny; d 1937; e wraz z koloniami. Produkcja samolotów w czasie wojny (szt.) Kraj 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Razema Niemcy 8295 10247 11776 15409 24807 39807 7540 139389 Włochy (1800) 2142 3503 2818 967b — — 18330 Japonia 4467 4768 5088 8861 16693 28180 11066 88113 ZSRR 10382 10565 15735 25436 34900 40300 20900 184237 Wlk. Brytania 7940 15049 20094 23672 26263 26461 12070 141364 USA 5856 12804 26277 47836 85898 96318 49761 331875 a Łącznie od 1932 do 1945; b do kwietnia. Produkcja czołgów (szt.) Kraj 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Razem 1940–44 Niemcy 2295 5290 9395 19885 26345 63210 ZSRR 2794 6590 24668 (20000) 17023 9050b 71075 USA 331 4052 24997 29497 17565 76442 Wlk. Brytaniac 969 1399 4841 8611 7476 (5000) 27327 a Zsumowano liczby podane w tabeli; b pierwsze półrocze; c w tym działa ppanc. Wojna na morzu Wyszczególnienie jedn. 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Razem Statki alianckiezatopione na Atlantyku BRT 212810 9994407 8464398 10978245 3093611 1081422 92458 366323351 Zatopione statki japońskie tys. BRT — — 58 1065 1821 3892 1782 8618 Statkiwodowane w USAw W. Brytanii tys. t 101231 439780 1169815 53391843 123842201 116391710 3551283 346227863 Zatopione niem. okręty podw. szt. 9 24 35 87 237 242 151 785 Zrzucone bomby Wyszczególnienie jedn. 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Razem na Wielką Brytanię tys. t — 37 22 3,3 2,3 9,2 0,8 74,6 na Niemcy — 14,6 35,5 53,8 226,5 1188,6 477,1 1996,1 na Dalekim Wsch. przez USA — — 0,04 4,1 44,7 147,0 307,0 502,8 Gospodarka w Niemczech Wyszczególnienie Jednostki 1939 1940 1941 1942 1943 1944 Produkcja przemysłowa 1938=100 106 102 105 106 119 117 Udział przem. zbrojeniowego w prod. % 9 16 16 22 31 40 Udział cudzoziemskich robotn. przem. % 1,0 2,6 9,5 14,3 25,7 29,3 Gospodarka ZSRR w czasie wojny Wyszczególnienie Jednostki 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Produkcja przemysłowa 1938=100 107 112 94 74 87 100 89 Produkcja wojskowa 1940=100 100 140 186 224 251 Produkcja stali mln t 17,6 18,3 17,8 8,0 8,4 10,8 12,2 Produkcja rolna 1940=100 100 62 38 37 54 Dostawy z ZSRR do Niemiec i z USA do ZSRR Kierunek Okres jedn. Dostawy ZSRR Niemcy X 1939– ­VI 1941 tys. t ropa naftowa 865, rudy manganu 140, rudy chromu 26, bawełna 101, pszenica 1462, drewno 1000 USA ZSRR VII 1941 –1945 tys. szt. samochody 400, samoloty 18,7, czołgi i działa pancerne 11,6, działa 9,6, parowozy 1,86; produkty naftowe 2,6 mln t Import surowców do Japonii Surowiec jedn. 1941 1942 1943 1944 1945 Razem 1941–45 Węgiel tys. t 6459 6388 5181 2635 548 21211 Ruda żelaza tys. t 6309 4700 4298 2153 341 17801 Ryż tys. t 2115 2247 990 652 201 6205 Siły zbrojne i straty w ludziach w II wojnie światowej Kraj Ludność (1938) Zmobilizowania Straty (zabici) ogółem w tym cywile wśród zmobilizowanych mln mln tys. %b tys. %c tys. %d Niemcy 78,8 9,2 4280 11,7 780 18 3500 38 Japonia 71,3 5,7 1972 8,0 672 34 1300 23 Włochy 43,6 4,5 395 0,9 153 39 242,2 5 ZSRR 175,5 (20) (14500e) (8,3) (7000e) (48) (7500e) (52) Wlk. Brytania 47,3f 4,5 357 0,8 92,7 26 264,4 6 USA 129,3f 14,9 298 0,2 6 2 292,1 2 Francja 42,0 5 563 1,3 350 62 213,3 4 Polska 34,8 1 6030 17,3 5907 98 123,2 32 Jugosławia 15,4 1g 1505 9,8 1200 80 305 30 Rumunia 19,4 (1) 500 2,6 200 40 300 (30) Grecja 7,1 0,6 413 5,8 325 79 88,3 15 Węgry 10,1 0,4 340 3,4 200 59 140 18 Holandia 8,7 0,4 208 2,4 200 96 7,9 2 Indie (z Birmą) 366 3 (724) (0,2) (700h) (97) 24,3 1 Chiny 435 (5–14e) (10000e) (2,3) (8700e) (90) 1310i (10–25e) a Łącznie w okresie wojny; b jako część ludności; c jako odsetek ogółu strat; d jako odsetek zmobilizowanych; e oceny b. niepewne; f 1937; g wraz z partyzantami; h gł. Birma; i tylko siły armii rządowej (Kuomintangu), straty partyzantów komunistycznych rzędu 1 mln. Straty innych krajów (tys.): Czechosłowacja 225, Filipiny 118, Belgia 88, Fin­lan­dia 84, Kanada 38, Australia 24, Bułgaria 20, Norwegia 10, Nowa Zelandia 10, Afryka Pd. 7, Dania 4, Brazylia 1. Źródło: Tablice historyczne, praca zbiorowa pod redakcją Witolda Mizerskiego, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004 Czołg A12 Matilda Mk II był jedynym wozem bojowym, który walczył na wszystkich frontach II wojny światowej. Walczyły w kampanii francuskiej w maju-czerwcu 1940 roku, w Afryce w latach 1940-43, w Związku Radzieckim (wysyłane w ramach pomocy wojskowej) a nawet na Dalekim Wschodzie przeciwko początkowych etapach wojny wyróżniała się bardzo dobrym opancerzeniem, z którym nie mogły sobie dać rady niemieckie i włoskie czołgi i działa przeciwpancerne. Jedynie słynna armata przeciwlotnicza kal. 88 mm była w stanie zniszczyć tą A12 Matilda Mk II był jedynym wozem bojowym, który walczył na wszystkich frontach II wojny światowej. zdj. Matilda Mk II – pierwsze założenia nowego czołguW 1934 w Wielkiej Brytanii powstały założenia taktyczne dla nowego czołgu, który miał wspierać piechotę w przełamywaniu pozycji nieprzyjaciela. Było to właściwie rozpoczęcie produkcji serii dobrze opancerzonych i wolnych czołgów armii brytyjskiej nakazało firmie Vickers-Amstrong, które wówczas pełniło funkcję lidera w produkcji czołgów na Wyspach, skonstruowanie prototypu czołgu piechoty. Na początku października 1935 roku gotowy był rysunek techniczny nowego, dwuosobowego czołgu, a w połowie tego miesiąca opracowano dla niego szczegółowe Matilda Mk I – czyli protoplasta właściwej maszynyMiał on mieć podwozie złożone z czterech zespołów jezdnych, typowych dla tej firmy i miał być uzbrojony jedynie w pojedynczy karabin maszynowy. Aby nowy czołg mógł łatwo pokonywać okopy wroga, zastosowano dłuższe maksymalna miała wynosić jedynie 13 km/h, co wystarczało dla poruszania się w szykach atakującej piechoty. Czołg miał też być przystępny cenowo – jego cena miała wynosić około 5 000 Vickers-Amstrong zbudowały pierwszy prototyp we wrześniu 1936 roku. Oznaczono go jako A11E1 Matilda Mk I. Nie spełnił on jednak wymaganiom – był za ciasny dla załogi, a przy otworzonym włazie kierowcy nie można było obracać Mk I miała pancerz grubości do 65 mm z przodu kadłuba, płyty pancerne były łączone śrubami ze szkieletem. Za poruszanie się odpowiadał 8-cylindrowy, rzędowy, chłodzony cieczą silnik gaźnikowy Ford V8 Flathead 221 o mocy 70 KM. Przy masie 11 ton pojazd osiągał prędkość 12,5 km/ składało się w każdej gąsienicy z 8 podwójnych małych kół jezdnych, resorowanych półresorami eliptycznymi i połączonych parami w niezależnie zawieszonych wózkach. Wózki z kolei były połączone parami w zespoły. Do tego dochodziło większe koło napędowe z przodu i koło napinające z tyłu. Od góry gąsienice podtrzymywały dwie rolki. Brak było w podwoziu dodatkowej osłony, chroniącej przed ostrzałem i A11 Matilda Mk I były dobrze opancerzone jdenka posiadały jedynie pojedynczy karabin maszynowy. Łącznie wyprodukowano 139 egzemplarzy tej maszyny. zdj. koniec kwietnia 1938 roku zostało złożone pierwsze zamówienie, opiewające na 60 egzemplarzy. Potem zamówiono drugą serię o tej samej ilości maszyn, a w styczniu trzecią serię, wynoszącą tylko 19 pojazdów. Razem więc produkcja zakończyła się na 139 czołgach A11 Matilda Mk Matilda Mk II – pierwszy prototypJuż w chwili rozpoczęcia produkcji seryjnej brytyjscy wojskowi wiedzieli, że nowy czołg nie spełnia wymagań pola walki. Największą wadą było uzbrojenie jedynie w karabin maszynowy, który nie mógł zniszczyć czołgów już we wrześniu 1936 roku przedstawiono wstępne wymagania techniczno-taktyczne dla powiększnoego czołgu piechoty. Projekt opracowało biuro konstrukcyjne Arsenalu w Woolwich, a za produkcję miały odpowiadać zakłady Vulcan Foundry z Newton-le-Willows z hrabstwa 1937 roku zakłady Vulcan Foundry otrzymały zlecenie na wykonanie pełnowymiarowej makiety i dwóch czołgów przedseryjnych z opancerzeniem ze zwykłej stali. Nieoficjalnie nazwano ją “Matilda Senior”.Nowy czołg piechoty miał mieć trzyosobową załogę, powiększone rozmiary i masę bojową. Miał terż być uzbrojony w armatę sprzężoną z karabinem maszynowym. Za napęd odpowiadały dwa silniki AEC A 183/184 o mocy 87 KM każdy, choć były też plany wykorzystania produkowanego na licencji niemieckiego silnika lotniczego Junkers “Jumo” 205. Prędkosć maksymalna miała wynosić od 16 km/h do 24 km/ Matilda Mk II – dalsze prace nad czołgiem piechotyZ powodu przekroczenia założonej masy 14 ton, zdecydowano sie na zmiany założeń techniczno-taktycznych. Ograniczono grubość pancerza do 50 mm, zamiast armaty i kar. masz. chciano uzbroić nowy pojazd w dwa karabiny maszynowe. Jednak nawet to nie pozwoliło zmniejszyć masy do mniej niż 14 też znowu zmieniono założenia dla czołgu. Przywrócono armatę i sprzężony z nią karabin maszynowy, pogrubiono pancerz do 78 mm, a załogę powiększono do 4 osób. Masa bojowa miała teraz wynosić 16,5 nowe było podwozie nowej wersji czołgu Matilda. Było to zawieszenie firmy Vickers dla czołgu Medium Mk C, które eksportowano w 1928 roku do Japonii – stąd też nazwa Japanesse Type – typ się ono z niezależnie zawieszonych czterokołowych wózków jezdnych, każdy miał poprzeczną amortyzację sprężynową. Koło napinające znajdowało się z przodu a koło napędowe z tyłu. Boczne pancerze znacznie polepszały ochronę podwozia przed zniszczeniem. Wyeliminowano szkielet kadłuba i zaczęto łączyć płyty pancerne bezpośrednio ze nad prototypem przebiegały wolno i pierwszy egzemplarz oznaczony jako A12E1 był gotowy dopiero w kwietniu 1938 roku. Przebycie 1000 mil przebiegło poprawnie, jedynie silniki miały problem z Matilda Mk II – produkcja seryjnaW czerwcu 1938 roku zakłady Vulcan Foundry otrzymały zlecenie na wyprodukowanie 140 egzemplarzy pierwszej serii czołgu piechoty A12 Matilda Mk II. Większość z nich (100 maszyn) miało powstać w zakładach Vulcan, zaś reszta w zakładach Ruston & Hornsby Ltd. w Lincoln. W następnym roku kilka innych firm, zajmujących się dotychczas produkcją taboru kolejowego, statków i maszyn rolniczych, otrzymało polecenie rozpoczęcia okazało się, że czołg A12 Matilda Mk II słabo radził sobie z pokonywaniem trudnego terenu. Nie potrafił przejechać przez okopy o szerokości powyżej 180 cm. Dlatego też zdecydowano się na dodanie z tyłu pojazdu specjalnego ogona, takiego jak we francuskich czołgach Renault FT z czasów pierwszej wojny zmianą było podniesienie zawieszenia o 15,2 cm. Spowodowało to problemy ze wzrostem obciążenia elementów zawieszenia, które teraz były ustawione pod innym kątem, co szybko je uszkadzało. Wszystkie te modyfikacje były wykonane na czołgach pierwszej serii produkcyjnej z zakładów Vulcan w latach 1938-43 wyprodukowano około 2980 czołgów piechoty A19 Matilda Mk II. Czołgi z pierwszych serii produkcyjnych – 140 do 165 egzemplarzy, uzbrojone w karabiny maszynowe .303 Vickers były oznaczone jako A12 Matilda II Mk Matilda Mk II – opis konstrukcjiA12 MATILDA MK II – KADŁUBSkładał się z trzech przedziałów: kierowania z przodu, bojowego w środku i silnikowego z tyłu. Przedział silnikowy oddzielony był od przedziału bojowego zaporą przeciwogniową. Kadłub był wykonany z płyt walcowanych, utwardzanych powierzchniowo przez nawęglanie i elementów odlewanych. Były one połączone ze sobą przez spawanie i częściowo przez nitowanie. Czołg nie posiadał szkieletu, jedynie pojedyncze elementy były łączone przy pomocy pancerza wynosiła:75-78 mm z przodu55 mm po bokach50 mm z tyłu20 mm z góry13 mm z dołuBrak było karabinu maszynowego w kadłubie maszyny. Masa bojowa czołgu wynosiła 26,9 A12 Matilda Mk II były już uzbrojone w armatę kal. 40 mm i sprzężony z nią km kal. 7,92 mm. Wyprodukowano łącznie około 2 900 egzemplarzy tej maszyny. zdj. domena publicznaA12 MATILDA MK II – WIEŻAbyła odlewana w której znajdowało się główne uzbrojenie czołgu – armata kal. 40 mm oraz sprzężony z nią kar. maszynowy. Znajdowało się tam miejsce dla 3 osób z załogi. Obracana była przez napęd hydrauliczny lub ręcznie. Czas pełnego obrotu wynosił minimum 18 nie posiadała podłogi. Umocowana była w gnieździe o średnicy 1372 mm osadzonym na łożyskach górze wieży przykręcono śrubami, także odlewaną, ręcznie obracaną wieżyczkę dowódcy czołgu z dwuczęściowym włazem (czołgi produkowane dla australijskiej armii w ogóle jej nie posiadały). Nie posiadała ona bocznych przyrządów obserwacyjnych, co odróżniało ją od czołgów niemieckich czy wieżyczce zamontowano zaczep, służący jako podstawa dla przeciwlotniczego karabinu maszynowego Bren, przewożonego wewnątrz pojazdu. Z boku wieżyczki zamontowano reflektor MATILDA MK II – PODWOZIEskładało się w każdej gąsienicy z 10 kół jezdnych + koła napędowego z tyłu + koła napinającego z przodu. Koła jezdne były połączone parami w wózki, nie połączone wspólną ramą. Wózki były amortyzowane poprzecznymi sprężynami. Dodatkowo z przodu gąsienicę prowadziło pojedyncze większe koło prowadzące, które było niezależnie amortyzowane część gąsienicy podtrzymywało 6 podwójnych rolek. Szerokość gąsienicy wynosiła 356 mmA12 MATILDA MK II – NAPĘDstanowiły dla wersji Matildy Mk II Mark I i Mark II dwa 6-cylindrowe, rzędowe, czterosuwowe, chłodzone cieczą silniki wysokoprężne AEC A 183/184 o mocy 87 KM przy 2 000 obr/min i pojemności 6 750 cm³. Pozwalało to na osiąganie prędkości maksymalnej 24 km/h podczas jazdy po drogach i 15 km/h przy jeździe w terenie. Stosunek mocy do masy wynosił 6,7 KM/ wersji Mark III zaczęto używać 6-cylindrowych, rzędowych, czterosuwowych, chłodzonych cieczą silników wysokoprężnych Leyland E 148/149 (z aluminiowym blokiem silnika), E 164/165 oraz E 170/171 (oba z żeliwnym blokiem silnika)o mocy 95 KM przy 2 000 obr/min. Pojemność skokowa 4250 pojemność dwóch wewnętrznych zbiorników paliwa wynosiła 380 lub 450 litrów. Dodatkowy zewnętrzny zbiornik paliwa miał pojemność 200 litrów. Spalanie na 100 kilometrów wynosiło 75 litrów przy jeździe po drogach i 210 litrów przy jeździe w terenie (wersje Mark I/Mark II). Pozwalało to na przejechanie 260 kilometrów podczas jazdy po drodze i 130 kilometrów podczas jazdy w biegów miała jedno przełożenie wolne, pięć do jazdy do przodu i jeden wsteczny. Rura wydechowa była umieszczona po lewej stronie pancerza przedziału produkowana dla armii australijskiej miała zamontowane dodatkowe siatki nad wlotami i wylotami powietrza w przedziale MATILDA MK II – UZBROJENIEstanowiła półautomatyczna armata z zamkiem klinowym i spustem elektrycznym OQF Mk IX lub Mk X o długości L/50 kal. 40 mm. Kąt uniesienia armaty wynosił od -15º do +20º. Załoga mogła oddawać 15 strzałów na kilka rodzajów pocisków:przeciwpancerne o masie 1,08 kg i prędkości początkowej 606 m/spodkalibrowe o masie 0,92 kg i prędkości początkowej 788 m/sburzące o masieDo obrony przed piechotą przeciwnika służył sprzężony z armatą pojedynczy karabin maszynowy Besa kal. 7,92 mm o szybkostrzelności 750-850 strzałów na minutę (pierwsze serie były uzbrojone w km Vickers kal. 7,7 mm). Zapas amunicji do armaty wynosił 93 pociski a do karabinu maszynowego 2925 – 3150 szt. Dodatkowo wewnątrz pojazdu przewożono karabin maszynowy Bren kal. 7,7 mm, który można było zamontować na wieżyczce dowódcy jako broń obrony pasywnej służyły także dwie wyrzutnie pocisków dymnych, zamontowane z prawej strony MATILDA MK II – ZAŁOGAskładała się z 4 osób: kierowcy, ładowniczego, celowniczego i dowódcy. Kierowca miał swoje stanowisko centralnie z przodu kadłuba i kierował pojazdem za pomocą pedałów i dźwigni. Wchodził do pojazdu przez właz znajdujący się centralnie nad załoganci mieli swoje stanowiska w przedziale bojowym w wieży. Celowniczy był po lewej stronie, ładowniczy po prawej a za nimi dowódca czołgu. Dowódca obserwował teren przez peryskop odwracalny Vickers No I lub Mark IV (brytyjska licencja polskiego peryskopu konstrukcji kapitana Rudolfa Gundlacha).Celowniczy korzystał z kolei z jedno-obiektywowego celownika teleskopowego No. 30 lub No. 24B Z 1,9-krotnym powiększeniem i zakresem widzenia 21º. Był wyskalowany na odległość do 4 000 metrów. Miał do swojej dyspozycji także peryskop odwracalny umieszczony z przodu wieży, po lewej MATILDA MK II – WYPOSAŻENIE RADIOWEskładało się z radiostacji No 11, z pojedynczą anteną, potem zmienionej na No 19 Mk II, z dwiema antenami. Zasięg wahał się od 1,5 kilometra (fonia) do 15 kilometrów (klucz). Do komunikowania się miedzy załogantami służył system łączności Matilda Mk II – wersje rozwojoweA12 Matilda Mk II Mark IIZmieniono karabin maszynowy na nowocześniejszy Besa kal. 7,92 mm, co z kolei wymusiło też modyfikację jego jarzma. Usunięto pompę elektryczną dostarczającą ciecz do chłodzenia karabinu maszynowego. Z przodu wieży zamontowano Matilda Mk II Mark IIIW tej wersji zmieniono silniki na 6-cylindrowe, rzędowe, chłodzone cieczą silniki wysokoprężne Leyland E 148/149 lub E 164/165 o mocy 2x 95 KM przy 2 000 obr/min. Dodatkowo ta wersja otrzymała przekładnie główną i boczne Wilson. Rury wydechowe ustawiono po obu stronach pancerza przedziału silnikowego. Od tej wersji zaczęto stosować radiostację No. A12 Matilda Mk II miały bardzo gruby pancerz, dzieki czemu były odporne na pociski. zdj. . Matilda Mk II Mark III CS (Close Support – bezpośredniego wsparcia)Wersja uzbrojona w 3-calową haubicę QQF Mk I lub Mk IA kal. 76,2 mm. Przystosowano ją do wystrzeliwania pocisków dymnych, potem także odłamkowych. Miała za zadanie zadymianie pola walki i niszczenia siły żywej Matilda Mk II Mark IVTa wersja miała zmodyfikowany i poprawiony silnik Leyland E 170/171, z lepszym mocowaniem łoża, który wcześniej ulegał skręcaniu. Po za tym poprawiono ułożenie przewodów olejowych i układu pneumatycznego. Powiększono zbiorniki z paliwem, które można było teraz awaryjnie odrzucać. Brak było wieżyczki obserwacyjnej Matilda Mk II Mark IV CSWersja ta otrzymała pneumatyczny układ wspomagania zmiany biegów Westinghouse. Brak lampy sygnalizacyjnej na wieży. Zastosowano silniki Leyland E 170/ Matilda Mk II – dane techniczno-taktyczneProdukcjaA11: kwiecień 1938 roku- lipiec 1940 rokuA12: czerwiec 1938 roku – sierpień 1943 rokuIlośćA11: 139 egzemplarzy + 1 prototypA12: 2980-2987 egzemplarzyZałogaA11: 2 osobyA12: 4 osobyMasaA11: 11,18 tonyA12: 26,95 tonyNacisk na gruntA11: 0,68 kg/cm²A12: 1,12 kg/cm²WymiaryA11: dł 4,96 m sz 2,35 m wys 2,01 mA12: dł 5,58 m sz 2,58 m wys 2,50 mPrześwitA11: 387 mmA12: 400 mmNapędA11: 8-cylindrowy, rzędowy, chłodzony cieczą silnik gaźnikowy Ford V8 Flathead 221 o mocy 70 KM przy 2 000 obr/minA12: dwa 6-cylindrowe, rzędowe, czterosuwowe, chłodzone cieczą silniki wysokoprężne AEC A 183/184 o mocy 2x 87 KM przy 2 000 obr/min (potem dwa 6-cylindrowe, rzędowe, czterosuwowe, chłodzone cieczą silniki wysokoprężne Leyland o mocy 2x 95 KM przy 2 000 obr/min)Moc jednostkowaA11: 12,52 KM/tA12: 6,46 KM/t (późniejsze wersje 7,2 KM/t)Pojemność zbiornikówA11: 191 litrówA12: 191/211 litrówSpalanie na 100 kmDroga:A11:A12:Teren:A11:A12:PrędkośćDroga:A11: 12,9 km/hA12: 24 km/hTeren:A11: ?A12: 15 km/hZasięgDroga:A11: 130 kilometrówA12: 260 kilometrówTeren:A11: ?A12: 130 kilometrówUzbrojenieA11: 1x wkm Vickers Mk I lub 1x km Vickers kal. 7,7 mmA12: OQF Mk IX lub Mk X L/50 kal. 40 mm + 1x km Vickers kal. 7,7 mm (potem Besa kal. 7,92 mm)Pancerz kadłubaA11: Przód do 65 mm boki 60 mm tył 50 mm góra 20 mmdno 12 mmA12: Przód do 78 mm boki do 70 mm tył 55 mm góra 20 mmdno 13 mmPancerz wieżyA11: Przód 60 mm boki 60 mm tył 60 mm góra 12 mmA12: Przód 75 mm boki 75 mm tył 75 mm góra 20 mmPokonywane przeszkodyA11:Wzniesienia: 38ºściana pionowa: 76 cmbrody: ? cmrowy i okopy: 198 cmA12:Wzniesienia: 24ºściana pionowa: 60 cmbrody: 106 cmrowy i okopy: 212 cmŹródła wiedzy:Wydawnictwo Militaria nr 267: Janusz Ledwoch „Matilda” i do usłyszeniaDamian Jarzynaautor bloga[wysija_form id=”1″]PS. Jeżeli spodobał ci się ten artykuł, to proszękliknij w przycisk „Lubię to” iudostępnij go znajomym na Facebooku lubudostępnij go na forum z tematyki militarnej, np. go poniżejZnacznie poprawi to pozycje mojego bloga w wyszukiwarce Google i da mi motywacje do dalszej pracy i prowadzenia tego bloga. W poprzedniej części opisałem kilka ciekawych polskich wynalazków, które – z wyjątkiem alupolonu – znalazły szerokie zastosowanie na całym świecie. Tym razem kilka projektów, które choć były interesujące, nigdy nie opuściły desek kreślarskich. Co projektowali polscy inżynierowie w przededniu II wojny światowej?W poprzedniej części opisałem kilka ciekawych polskich wynalazków, które – z wyjątkiem alupolonu – znalazły szerokie zastosowanie na całym świecie. Tym razem kilka projektów, które choć były interesujące, nigdy nie opuściły desek kreślarskich. Co projektowali polscy inżynierowie w przededniu II wojny światowej?Czołg 9TPPowszechnie znanym i wyprodukowanym w Polsce przedwojennym czołgiem jest 7TP (nazwa informuje zarazem o masie pojazdu - 7TP czyli 7-tonowy, polski). Ta dobra jak na swoją klasę i rok powstania konstrukcja była głęboką modernizacją brytyjskiego czołgu Vickers E, jednak nie było to ostatnie słowo polskich konstruktorów z jadących czołgów to 9TP (Fot. Wikimedia Commons)Wojsko doskonale zdawało sobie sprawę z niedostatków 7TP, dlatego jeszcze w 1938 roku podjęto próby wzmocnienia opancerzenia tego czołgu. Ich rezultatem była modernizacja o nieoficjalnej nazwie 9TP - czołg nieco cięższy, ze zmodyfikowanym układem jezdnym i lepiej opancerzony. Prawdopodobnie kilka takich czołgów udało się wyprodukować już po wybuchu wojny i wykorzystano je do obrony 10TP i 14TPPodjęto też próbę skonstruowania szybkiego (tzw. pościgowego) czołgu, którego koncepcja nawiązywała do opisywanego w artykule „Najdziwniejsze maszyny II wojny światowej”, radzieckiego czołgu BT-7. Czołg 10TP miał pokonywać trudny teren, korzystając z gąsienic, a po osiągnięciu dobrych dróg dawał możliwość poruszania się na kołach, jak od 1936 projekt zakończył się wraz z budową prototypu, który okazał się zawodny i nie spełnił pokładanych w nim nadziei. Opracowane podzespoły postanowiono wykorzystać, projektując kolejny model - 14TP. Pozostawiono w nim jedynie gąsienicowy układ przeciwieństwie do swojego poprzednika 14TP nie doczekał się prototypu i pozostał jedynie projektem. Podobny los spotkał projektowany przed drugą wojną światową czołg średni 20/25TP, który w 1939 roku zaistniał w postaci makiety. Miała to być dość nietypowa konstrukcja, uzbrojona w 75-milimetrowe działo przeciwlotnicze i dodatkowe wieże z karabinami lekki czołg pływający PZInż 130Czołg średni 20/25TPWart uwagi jest również eksperymentalny lekki czołg pływający PZInż 130, którego prototyp z powodzeniem testowano od 1937 roku. Mimo obiecujących rezultatów prób, podczas których czołg bez istotnych awarii pokonał imponujące 3500 kilometrów, zdecydowano o zawieszeniu czołgami projektowano również działa samobieżne (TKD i TKS-D), gąsienicowe ciągniki artyleryjskie i kołowo-gąsienicowe transportery. Niektóre z nich doczekały się produkcji przedseryjnej, jednak kilka lub kilkanaście wyprodukowanych egzemplarzy nie odegrało istotnej WilkSamolotem, który doczekał się prototypu i intensywnych prac rozwojowych, był wielozadaniowy Wilk. Dwusilnikowa maszyna miała służyć do zwalczania samolotów bombowych, mogła również przenosić niewielki ładunek bomb. Mimo pięknej sylwetki, docenionej w 1938 roku na wystawie lotniczej w Paryżu, samolot nie spełnił pokładanych w nim nadziei, a opracowanie odpowiedniego silnika przerosło polskich naprawienia niedostatków Wilka były kolejne bazujące na nim projekty - Lampart i Ryś, które jednak nie doczekały się - P-38 Wilk - Polish Multirole JastrząbPo rozpoczęciu prac nad samolotem dwusilnikowym przystąpiono również do opracowania jednosilnikowej maszyny. W lutym 1939 roku w powietrze wzniósł się pierwszy prototyp Jastrzębia, jednak założone przez projektantów właściwości samolotu okazały się niemożliwe do osiągnięcia - głównym problemem był brak odpowiedniego prototyp tego samolotu został omyłkowo zestrzelony przez Polaków we wrześniu 1939 roku. Realizacji nie doczekał się projekt wersji rozwojowej tej maszyny o nazwie Jastrząb II. Na poniższym filmie wizualizacja Jastrzębia w locie (wyłącznie głośniki, bo muzyka zniszczy Wasze uszy): WicherPoza samolotami wojskowymi opracowano również duży samolot pasażerski. Choć z punktu widzenia interesu kraju było to przedsięwzięcie pozbawione sensu, Wicher był konstrukcją dość nowoczesną i dającą nadzieję na udane wdrożenie. W 1939 roku Polskie linie Lotnicze LOT testowały prototypowy egzemplarz A-2Mało znanym, choć ciekawym samolotem jest łódź latająca Nikol A-2, opracowana na potrzeby polskiej marynarki, w której miał służyć jako maszyna patrolowa i szkoleniowa. Do 1939 roku powstał prototyp, którego próby w locie zakończyły się tuż przed wybuchem samolotami, które doczekały się latających prototypów, w różnym stadium realizacji znajdowało się wiele innych projektów, jak lekki samolot myśliwski (którego rozwój przed wojną zawieszono) czy wersje rozwojowe produkowanych seryjnie samolotów Karaś () i Łoś. Rozwój maszyn takich jak Sum czy Miś został przerwany wraz z wybuchem wojny.

czołgi brytyjskie ii wojna światowa